Instanties en instituten

 

Vlaanderen en België telt een aantal instanties en instituten die zich inzetten voor kinder- en mensenrechten en tegen discriminatie.

 

Er is enerzijds de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Die rechten zijn juridisch niet af te dwingen.
Anderzijds is er ook het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. De rechten die in het EVRM opgenomen zijn, zijn onvervreemdbaar en afdwingbaar bij de Belgische magistratuur (in theorie).

 

 

De voorbije jaren schreven medewerkers van Blauw Hart deze instanties aan. Hieronder ziet u een (niet volledig) overzicht van enkele instanties en hun antwoorden.

 

* Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen (IGVM)

zet zich onder meer in tegen discriminatie op basis van geslacht en tegen partnergeweld. 

 

Blauw Hart schreef het instituut aan inzake de niet-toekenning van gelijk verdeeld verblijf vanuit de magistratuur waarbij meerdere onderzoeken aantoonden dat afhankelijk van gerechtelijk arrondissement een deel van de magistratuur voorkeur gaf aan ongelijk verdeeld verblijf waarbij kinderen in de meerderheid van de gevallen meer toegekend worden aan de moeder. De reactie van het Instituut was als volgt (Ma 21/03/2022):

"Geachte ***,

We bevestigen hierbij de goede ontvangst van uw melding met nummer ***** in verband met echtscheiding en de omgangsregeling van de kinderen.

Het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen (hierna: Instituut) is een onafhankelijke overheidsinstelling die discriminatie en uitsluiting op grond van gender en geslacht bestrijdt en toeziet op de naleving van de wetgeving inzake de gendergelijkheid. Het Instituut kan kennisnemen van klachten in verband met discriminatie, hierover advies verlenen, bemiddelen en indien nodig gerechtelijke stappen ondernemen.

We begrijpen uw bezorgdheid maar moeten u attent maken op de afbakening van de bevoegdheden van het Instituut zoals bepaald in artikel 4, 6° van zijn oprichtingswet van 16 december 2002. Het Instituut kan alleen juridisch optreden in geschillen waarbij één van de volgende wetten van toepassing is:

  • de wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van discriminatie tussen vrouwen en mannen;
  • de wet op het algemeen welzijn op het werk (in de context van pesterijen omwille van het geslacht);
  • de wet van 22 mei 2014 ter bestrijding van seksisme in de openbare ruimte en tot aanpassing van de wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van discriminatie teneinde de daad van discriminatie te bestraffen;
  • wetten die specifiek de gelijkheid tussen vrouw en man beogen.

Uw melding gaat voornamelijk over de toepassing in de rechtspraak van de wet van 18 juli 2006 tot het bevoorrechten van een gelijkmatig verdeelde huisvesting van het kind van wie de ouders gescheiden zijn en tot regeling van de gedwongen tenuitvoerlegging inzake huisvesting van het kind.

Deze wetgeving heeft niet als specifieke doelstelling om de gelijkheid tussen vrouwen en mannen te bevorderen. Het Instituut is bijgevolg niet bevoegd om juridisch advies te verlenen over situaties die onder het toepassingsgebied van deze wetgeving vallen. Een mogelijke inbreuk op deze wetgeving wordt ook niet als een vorm van discriminatie beschouwd in het kader van de wet van 10 mei 2007 ter bestrijding van discriminatie tussen vrouwen en mannen, aangezien deze wet elke vorm van ongelijkheid op grond van geslacht in privé-context of van de rechterlijke macht van zijn toepassingsgebied uitsluit.

Het Instituut kan ook niet optreden tegen de rechterlijke macht. Rechters zijn immers onafhankelijk in de uitoefening van hun ambt. Het Instituut heeft niet de bevoegdheid om een rechterlijke beslissing te beoordelen, ook niet wanneer eventuele gerechtelijke beslissingen stereotiepe opvattingen over de rollen van vrouwen en mannen in onze samenleving zouden bevatten.

Indien u vermoedens heeft dat een rechter zijn ambt niet naar behoren heeft uitgeoefend, of dat er grote willekeur in de rechtspraak bestaat, raden we u aan om de Hoge Raad voor de Justitie te contacteren. Eén van de taken van de Hoge Raad voor de Justitie is het uitvoeren van externe controle op de werking van de rechterlijke orde, via audits, bijzondere onderzoeken en de behandeling van klachten over de werking van Justitie. Iedere persoon die het niet eens is met beslissingen die de rechterlijke orde neemt, kan een klacht neerleggen bij de Hoge Raad voor de Justitie. Meer uitleg hierover kan u op hun website vinden: http://www.csj.be/nl/inhoud/klachten"

 

U merkt de doorverwijzing naar de Hoge Raad van Justitie. 

 

* Liga voor Mensenrechten | Mensenrechten zijn fundamentele rechten die ieder mens heeft.

 

In de eerste plaats in de Universele Verklaring voor de Rechten van Mens (UVRM) van 1948. Het UVRM is een product van de Verenigde Naties (VN), een organisatie waar zo goed als alle landen in de wereld zijn vertegenwoordigd. Deze verklaring vormt de rode draad in het werk van de Liga voor Mensenrechten. Het bestaat uit 30 artikelen die van toepassing zijn op iedereen in de wereld, en alle rechten zijn even belangrijk, omdat ze gezamenlijk iemands menselijkheid garanderen.

Voorts werd het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens (EVRM) geschreven in 1950. Het EVRM is gecreëerd door de Raad van Europa (RvE). Die rechten zijn direct af te dwingen bij de Belgische rechter.

Het UVRM en EVRM zijn basisrechten die mensen nodig hebben om een menswaardig leven te leiden.

 

Inzake vragen rond problemen met het niet gelijkwaardig behandelen van ouders en schendingen van mensenrechten door het niet respecteren van art. 8 EVRM vanuit de magistratuur, reageert de Liga  (Di 08/03/2022) met doorverwijzingen:

 

"Beste mevrouw/meneerBedankt voor uw interesse in onze organisatie, wij beantwoorden uw mail zo spoedig mogelijk.Indien u vragen heeft omtrent individuele juridische hulp kan u helaas niet bij ons terecht. De Liga is een mensenrechtenbeweging die het beleid inspireert, en het brede publiek sensibiliseert en kritisch informeert over mensenrechten in Vlaanderen en België.Voor juridische hulp  kan u contact opnemen met een Justitiehuis (www.departementwvg.be/justitiehuizen) of een advocaat (www.advocaat.be).Voor vragen i.v.m. asiel- en vreemdelingenrecht verwijzen we u door naar het Agentschap Integratie en Inburgering (www.integratie-inburgering.be) of naar Myria (www.myria.be).Voor klachten over discriminatie en racisme bent u het beste bij Unia (www.unia.be).Met andere vragen en problemen kan u zich wenden tot een CAW (www.caw.be) in uw buurt.Bent u op zoek naar een specifieke medewerker van de Liga voor Mensenrechten? Mail hem/haar dan direct (www.mensenrechten.be/pagina/het-liga-team).Met vriendelijke groeten"

 

 

* Unia

Als onafhankelijke openbare instelling bestrijdt Unia discriminatie en bevorderen we gelijkheid. We streven naar een inclusieve en gelijke participatie van iedereen in alle maatschappelijke domeinen. Bovendien waken we over de eerbiediging van mensenrechten in België.

Blauw Hart schreef ook Unia aan. Hieronder het antwoord (Ma 05/12/2022) met de doorverwijzing naar het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen.

 

"Beste,

 

Wij hebben uw melding goed ontvangen, waarvoor dank.

 

Unia is een onafhankelijke openbare instelling die gelijke kansen bevordert en discriminatie bestrijdt in verband met de beschermde kenmerken uit de Antiracismewet en de Antidiscriminatiewet. Meer informatie over de bevoegdheden van Unia en de beschermde kenmerken vindt u op onze website: www.unia.be. 

Voor discriminatie, haatspraak en haatmisdrijven op grond van de beschermde kenmerken uit de Genderwet is Unia niet bevoegd. De instelling die bevoegd is voor vragen over discriminatie op basis van geslacht en aanverwante kenmerken is het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen.

Het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen kan uw vragen over de volgende onderwerpen beantwoorden:

  • de Genderwet en de beschermde kenmerken uit die wet (geslacht, geslachtsverandering, genderidentiteit, genderexpressie, sekse-kenmerken, zwangerschap, bevalling, het geven van borstvoeding, moederschap, adoptie, medisch begeleide voortplanting, vaderschap en meemoederschap);
  • de Seksismewet;
  • de niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte beelden en opnames (wraakporno).

U kan contact opnemen met het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen via:

 

Voor discriminaties die te maken hebben met de Vlaamse bevoegdheden (zoals onderwijs, huisvesting ...) kan u contact opnemen met de Vlaamse Genderkamer: www.vlaamseombudsdienst.be/ombs/nl/gender/gender.html.

 

Met vriendelijke groet,"

 

* Vlaams Mensenrechteninstituut (VMRI)

Het Vlaams Mensenrechteninstituut (VMRI) beschermt en bevordert als onafhankelijk instituut de mensenrechten in Vlaanderen. De instelling ijvert voor gelijke kansen voor alle burgers en maakt beleidsmakers en de bevolking meer vertrouwd met de mensenrechten. Wanneer je als burger meent gediscrimineerd te zijn, kan je eventueel een beroep doen op bemiddeling en oordeelvorming van de geschillenkamer. 

In dit decreet lees je meer over het VMRI. Hou er rekening mee dat je bij het VMRI alleen terecht kunt voor schending van mensenrechten en discriminatie in een Vlaams kader. Familierechtbanken zijn een stuk van Justitie dat federaal geregeld wordt. Hier heeft het VMRI geen bevoegdheid.

 

Zie de doorverwijzing naar het federale niveau.

 

*** wordt vervolgd ***